0-6 yaş arası çocukların sosyal - duygusal dil, bilişsel, ince-kaba motor becerilerinin takibi yapılır. Bu dönemdeki çocukların yaşadığı tuvalet, uyku, yeme, memeyi bırakma, emzik- biberon bırakma- alt ıslatma, kardeş kıskançlığı, anneden ayrılma, anaokuluna uyum gibi alanlarda aileye danışmanlık verilir.

ÇOCUK GELİŞİMİ PROGRAMI (ÇOGEL)

Portage Erken Eğitim Rehberi Nedir?

 Portage Erken Eğitim Rehberi  0-6 yaş arası çocukların gelişimsel olarak yaşına uygun becerilere sahip olup olmadığını  belirlemekte kullanılmaktadır. Çocuğun sosyal, dil, özbakım, bilişsel ve fiziksel gelişim açısından hangi  aşamada olduğu belirlenir. Daha sonra çocuğun olduğu aşamadan itibaren,  her bir beceriyle ilgili  geliştirici egzersizler, oyunlar anne-babaya öğretilerek çocuğun  sağlıklı büyümesini sağlamak hedeflenir. Portage erken eğitim programı  normal gelişim gösteren çocuklara uygulanabildiği gibi gelişiminin herhangi bir aşamasında gecikme gösteren, gelişimsel geriliği olan çocuklar için de uygulanabilir.

Portage projesi 1969 yılında Amerika Birleşik Devleti’nde  geliştirilmeye başlanmıştır ve uygulamalar sonucu gelen bilgilerle düzenlemeleri yapılarak bugünkü halini almıştır. Çocuğun temel eğitimcisinin aile olduğu prensibinden yola çıkarak hazırlanmıştır. Anne- babanın çocukla nasıl oynayacakları, her bir gelişim alanı için hangi egzersizleri yaptıracakları  çocuğun kendini en az kısıtlanmış hissettiği aile ve ev ortamında yapması sağlanır. Uyarılar ve oyunlar aile sisteminin, günlük yaşantının ve düzenin içine katılır. Portage Erken eğitim programıyla anne-babalar da birer eğitimci gibi çocuklarının gelişimiyle ilgili bilgi sahibi olmakta ve çok daha bilinçli şekilde çocuğunu yetiştirmektedir.

Portage Erken Eğitim Programının Kapsadığı Alanlar:

Bebek Gelişimi: Çocuğun ilk aylardaki gelişimini desteklemek için ebeveynlere değişik etkinlik örnekleri sunar. Ebeveyn çocuk arasındaki bazı egzersizler  çocuğun tepki vermesini gerektirmezken bazıları  gerektirmektedir. Bu alan genellikle 0-4 ay arası bebeklerin gelişimi için gerekli çalışmaların yapılmasını sağlar.

Sosyal Gelişim: Sosyal beceriler insanın temel özelliği olan sosyal bir varlık olmasıyla ilişkilidir. Başka insanlar ile bir arada yaşamayı onlarla ilişkiye girmeyi içeren davranışları kapsar. Çocuğun da gerek akranlarıyla gerek yetişkinlerle gireceği ilişkide sosyalleşme becerileri oldukça önemlidir. Çocuklukta uygun sosyal gelişimi gösteren birey yetişkinlikte de sosyal ilişkilerde daha başarılı olabilir. Örneğin 1-2 yaş arasında  bir çocuğun hatırlatıldığında yaşıtlarını ve yetişkinleri selamlaması önemliyken 3-4 yaş arasında sırasını bekleyebilmesi önemli olmaktadır.

Dil Gelişimi: Dil çevremizle etkileşime geçmemiz, istek ve ihtiyaçlarımız ifade edebilmemiz için en gerekli araçtır. Çocukluk çağında dil becerisinin  gecikmesi  daha sonra ortaya çıkabilecek bazı bozukluklar için ipucu niteliği taşıyabildiği gibi, çocukluğun ilerleyen dönemlerinde dil  ve kendini ifade etme becerisinin  zayıf olması olarak da karşımıza çıkabilir. Bir çok çocuğun dil gelişimi sistematik bir sırayı takip eder, Portage’ın dil gelişimi kısmı da bu göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır. Çocuk konuşmayı dinleyerek, gözlemleyerek ve sonunda taklit ederek öğrenir. Örneğin 0-1 yaş arasında başkalarının çıkardığı sesleri taklit etmek önemliyken  5-6 yaş arasında günlük deneyimlerini düzgün cümlelerle anlatabilmesi önemlidir.

Özbakım Gelişimi:  Özbakım temel olarak çocuğun giyinme, beslenme, temizlenme ve tuvalete girme gibi temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesini  gerektirir.  Bu alandaki davranışlarda yine gelişimsel bir sırayı takip eder. 1-2 yaş arası bir çocuk için kendi başına ev yemeklerini kaşıkla yiyebilmesi önemliyken 4-5 yaş arasındaki bir çocuğun giysilerinin düğmelerini kendisinin çözebilmesi gereklidir.

Bilişsel Gelişim: Düşünme, nesneler arasındaki ilişkileri yordama, algılama, muhakeme etme, hatırlama, problem çözme gibi becerileri bilişsel gelişimle ilgilidir. Çocuğun bilişsel becerilerini de davranışları üzerinden ölçeriz. 1-2 yaş arasındaki bir çocuğun benzer nesneleri eşleştirebilmesi önemliyken, 4-5 yaş arasında 8  rengi bilmesi, uzun-kısa gibi kavramları ayırt edebilmesi gereklidir

Fiziksel Gelişim: Fiziksel gelişim kaba ve ince motor becerilerin toplamıdır. Kaba motor beceriler, büyük kaslarla yapılan hareketleri içerir, yani kollarla ve bacaklarla yapılan hareketler gibi. İnce motor beceriler ise küçük kas hareketleri gerektiren becerileri içerir, eller ve parmaklarla yapılan hareketler gibi, tüm bu motor etkinliklerin bağlantılı olması bir arada koordine bir şekilde çalışması da önemlidir. 0-1 yaş arasında ellerini çırpma, az destekle kendisinin yürüyebilmesi önemliyken, 3-4 yaş arasında makasla gelişigüzel kesikler yapması gibi becerileri önem kazanmaktadır.

Portage erken Eğitim programı 600’e yakın beceriye yönelik , 3000’e yakın etkinlik örneğini içermektedir.

Anne-Baba Egzersizlerine bir örnek:

Dil Gelişimi :

2-3 yaş arası maddelerden biri olan “KELİMELERİN ÇOĞUL HALLERİNİ KULLANIYORUM” için etkinlik Önerileri:

Küplerle yapı inşa oyunu oynarken, çocuğun tek bir küp ve ya küpler kullanarak ne yaptığını anlatın. Kelimenin tekil ve çoğul söylenişlerini vurgulayarak kullanın. Çocuğa “ev yapmak için ne kullanıyorsun?” diye sorun ve bakın bakalım küpler diyecek mi?
Çocukla bir elinizi arkanıza saklayıp bir ve ya birden fazla parmağınız açarak bir oyun oynayın. Çocuğa akanızda kaç parmak gösterdiğinizi tahmin ettirin ve sonra elinizi çıkararak parmaklarınıza bakmasını ve sayarak tahmininin doğruluğunu görmesini sağlayın. Onu, anlatırken “parmak” ve ya “parmaklar” kelimelerini kullanmaya teşvik edin. Sonra elini arkasına saklama sırasını ona verin ve siz tahmin edin.

Gün boyunca bir şeyden iki ve ya daha fazla adet gördüğünüzde çocuğa söyleyin. Örneğin, arabadayken gördüğünüz kamyonları ve ya parktayken gördüğünüz ördekleri.
Çocuğun tekil ve çoğul arasındaki farkı duyduğundan emin olmak için “ler/lar” takısını hafifçe vurgulayın
Oyun zamanı, küp, top, fincan vs. gibi 2-4 nesne içeren grupları kullanarak bir oyun oynayın. Hepsini karıştırın ve çocuğun size bir top ve ya toplar v.s. vermesini isteyin. Çocuğun da nesneleri karıştırıp ona vermenizi istemesine izin verin.